Site en françaisView this website in English
 

Marsmissies

60's

Het eerste ruimtetuig dat een foto van Mars nam, was de Amerikaanse Mariner 4, die in 1965 in de buurt van Mars voorbijvloog. Voordien was de Russische misse Mars 1 ook al wel in de buurt van de rode planeet gekomen, maar het contact met de sonde viel weg en er kon geen foto getrokken worden. Mariner 4 heeft op het zuidelijk halfrond oude gebieden vol met kraters gefotografeerd. In deze gebieden lijken er geen water, vegetatie of tekenen van buitenaards leven te zijn. Aan het oppervlak wordt de luchtdruk geschat op minstens 7 mbar. Enkele jaren later, hebben de ruimtesondes Mariner 6 en 7 op hun beurt deze “doodse” gebieden vol kraters ook gefotografeerd toen zij dicht bij Mars kwamen.

 

 

70's

De grote revolutie kwam er in november 1971 met Mariner 9, de eerste ruimtesonde die in een baan rond een andere planeet dan de aarde gebracht werd. Bij aankomst, woedde er over de gehele planeet een storm die het oppervlak van Mars onder een dikke sluier van stof dat rondvloog door de atmosfeer, bedekte. Eens de stofstorm verdwenen was, kon de orbiter foto’s nemen. Deze foto’s hebben ons beeld van de planeet volledig veranderd: reuzevulkanen, cañons, gletsjers, rivierbeddingen, etc. Mars was absoluut geen “doodse” planeet planeet meer.

Mariner 9
Mariner 9

Langs Russische zijde werden de eerste foto’s van de planeet getrokken met de tweelingsmissies Mars 2 en 3 in december 1971 na 8 mislukte missies op 11 jaar tijd. Elk van deze missies bestond uit een satelliet en een lander. De twee landers waren de eerste twee die de bodem van Mars aanraakten, maar ze hebben nooit gegevens kunnen doorsturen. De eerste stortte neer op het oppervlak terwijl de tweede er wel in slaagde te landen maar na 20 seconden transmissie het contact verloor (waarschijnlijk omwille van een stofstorm). De twee satellieten hebben een aantal beelden kunnen nemen, maar die waren van mindere kwaliteit dan die van de Mariner 9. Ondanks een probleem met de microchips, hebben de Russen in 1973 toch vier nieuwe missies naar Mars gestuurd:

  • twee satellieten (Mars 4 en 5)
  • twee landers (Mars 6 en 7)

Mars 4 en 7 raakten verloren in de ruimte, na de landing raakte het contact met Mars 6 verloren en Mars 5 werd effectief in een baan rond Mars gebracht maar hield op met het volgen van instructies na een twintig tal omwentelingen. De opstapeling van mislukkingen en het matige succes brachten Rusland ertoe zijn interesses te verleggen naar de planeet Venus die hun gunstiger was.

In 1976 landden Viking 1 en 2, twee NASA-missies, op Mars en slaagden zij erin om als eersten gegevens vanop het marsoppervlak door te sturen. Zij waren uitgerust om sporen van leven te zoeken, maar vonden er geen enkele. Bovendien hebben de twee sondes in situ metingen van de atmosfeersamenstelling geleverd alsook meteorologische gegevens waarvan er een aantal nog lang na het einde van deze twee missies gebruikt werden.  De levensduur van deze missies was 90 dagen maar uiteindelijk overleefden ze meer dan 3 en 6 jaar.

Viking lander
De Viking lander 1 (Credits NASA )

 

90's

Het was pas in 1992 dat een nieuwe Amerikaanse missies naar Mars gestuurd werd : Mars Observer, een ambitieuze en dure missie die mislukte. Vervolgens besliste NASA van filosofie te veranderen en nam het agentschap een nieuw motto aan: “cheaper, faster and better” (goedkoper, sneller en beter). Men wilde minder dure missies de ruimte in sturen met elke lanceermogelijkheid die zich ongeveer om de 26 maanden voordoen.

In 1996 zond NASA twee zeer vruchtbare missies uit :

  1. de Mars Global Surveyor (MGS) satelliet
  2. de Mars Pathfinder lander die aan boord de kleine mobiele Sojourner meedroeg

MGS et MEX
De satellieten Mars Global Surveyor en Mars-Express orbiters (Credits NASA/ESA)

Datzelfde jaar mislukte er een nieuwe Russische poging: Mars 96 die aan boord Europese instrumenten vervoerde. De mislukking van Mars 96 bracht Europa ertoe zijn eigen satellieten te bouwen. ESA heeft dan het project Mars-Express op poten gezet dat zich baseerde op de instrumenten die zich aan boord van Mars 96 bevonden.

In 1999 mislukten er twee Amerikaanse missies:

  1. Mars Polar Lander
  2. Mars Climate Orbiter

 

2000's

Sinds 2000 zijn niet minder dan acht missies op Mars aangkomen. Zes ervan zijn Amerikaanse missies en twee komen van nieuwelingen:

  • Europa in 2003
  • India in 2014.

Deze acht missies, die over het algemeen zeer vruchtbaar waren, worden hieronder weergegeven volgens het moment van hun lancering:

  1. Mars Odyssey (NASA, 2001);
  2. Mars-Express, de eerste Europese satelliet die rond Mars vloog (ESA, 2003);
  3. de twee Mars Exploration Rovers (MER), Spirit en Opportunity (NASA, 2003);
  4. Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) in 2005 (NASA);
  5. de Phoenix-lander in 2007 (NASA);
  6. Mars Science Laboratory (MSL) en Curiosity, zijn mobiele robot die de grootte heeft van een wagen en die in 2011 neerstreek (NASA);
  7. De Indische satelliet Mars Orbiter Mission (MOM, ook gekend onder de naam "Mangalyaan" (ISRO, 2013);
  8. en tot slot MAVEN (NASA, 2013).

Eind 2014 waren de meeste van deze missies nog actief (met uitzondering van Spirit en Phoenix). De orbiter Mars Express is nog steeds operationeel.

Phoenix lander (Credit NASA)
Phoenix lander (Credits NASA)

Curiosity (Credit ESA)
Curiosity zelfportret (Credits NASA)

 

In 2016 werd de ExoMars Trace Gas Orbiter (TGO) gelanceerd die zich focust op methaan en sporen van andere elementen in de atmosfeer (ESA/FKA). Een module voor het binnengaan in de atmosfeer van Mars en voor het landen (EDM) maakt eveneens deel uit van de ExoMars 2016 missie die als doel heeft een landingsdemonstratie uit te voeren op het marsoppervlak. Het “planetaire aeronomie” team van het BIRA heeft de supervisie over NOMAD, één van de instrumenten aan boord van de ExoMars satelliet.

ExoMars orb-edm-rover
De ExoMars orbiter, EDM en rover (Credits ESA)

 

In 2018 zou de InSight (NASA) die als doel heeft de binnenkant van Mars te bestuderen moeten gelanceerd worden.

En in 2020 zou de missie Mars 2020 Mars moeten bereiken. Deze missie heeft aan boord een kopie van de mobiele robot Curiosity. Diens doel zal zijn stalen voor te bereiden die dan in een toekomstige missie terug naar de aarde gebracht moeten worden om geanalyseerd te worden. Hetzelfde jaar zal de ExoMars rover gelanceerd worden. De wetenschappelijke doelstellingen van deze robot zijn de exobiologie en studies van de ondergrond op Mars.


 

Link naar de website van het Federaal Wetenschapsbeleid
Link naar de Federale Portaalsite